Książka „Zaburzenia osobowości z wiązki B. Antyspołeczne, borderline, narcystyczne, histrioniczne. Strategie terapeutyczne” autorstwa Daniela J. Foxa to jedna z najciekawszych i najbardziej praktycznych pozycji poświęconych pracy z jedną z najtrudniejszych grup pacjentów w psychoterapii. Publikacja, wydana przez Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, stanowi rzetelny, a zarazem przystępny przewodnik po diagnozie i terapii zaburzeń osobowości z tzw. „wiązki B”, czyli osobowości antyspołecznej, borderline, narcystycznej i histrionicznej.
Autor już we wstępie podkreśla, że praca z tą grupą pacjentów jest wyjątkowo wymagająca, nie tylko ze względu na intensywność emocji, impulsywność czy niestabilność relacyjną, ale także przez silne reakcje, jakie wywołują oni w samych terapeutach. Właśnie to czyni z tej książki pozycję szczególną – Fox nie ucieka od trudnych tematów, ale z empatią i realizmem prowadzi czytelnika przez złożony świat zaburzeń osobowości z wiązki B, oferując zarówno teoretyczne podstawy, jak i konkretne strategie terapeutyczne.
Książka ma przejrzystą strukturę. W pierwszej części autor omawia ramy teoretyczne i diagnostyczne, przedstawiając najważniejsze cechy zaburzeń z wiązki B oraz różnice między nimi. Opisuje też wspólne mechanizmy – m.in. zaburzenia w zakresie regulacji emocji, trudności w utrzymaniu stabilnej tożsamości i relacji, a także wzorce myślenia i działania, które prowadzą do powtarzających się kryzysów w życiu osobistym i zawodowym.
Kolejne rozdziały poświęcone są szczegółowemu omówieniu poszczególnych zaburzeń. Autor wnikliwie analizuje charakterystykę osobowości antyspołecznej, borderline, narcystycznej i histrionicznej, przytaczając typowe zachowania, dynamikę relacyjną oraz wyzwania, jakie pojawiają się w procesie terapeutycznym. W każdym z tych fragmentów Fox podaje liczne przykłady kliniczne, które pozwalają lepiej zrozumieć funkcjonowanie pacjentów i mechanizmy stojące za ich trudnymi reakcjami.
Jednym z największych atutów książki jest jednak część praktyczna, poświęcona strategiom terapeutycznym. Fox łączy różne podejścia, od terapii poznawczo-behawioralnej, przez elementy DBT (terapii dialektyczno-behawioralnej), po techniki pracy interpersonalnej. Każdy rozdział zawiera zestaw konkretnych narzędzi, kwestionariuszy i ćwiczeń, które można bezpośrednio wykorzystać w pracy z pacjentem. Autor proponuje także sposoby na radzenie sobie z trudnymi emocjami, jakie pojawiają się po obu stronach relacji terapeutycznej pacjenta i terapeuty.
Fox podkreśla znaczenie rozumienia historii pacjenta, jego wczesnych doświadczeń, wzorców przywiązania, traumy relacyjnej jako klucza do zrozumienia, dlaczego dana osoba reaguje w sposób tak intensywny, niekiedy chaotyczny czy pozornie „manipulacyjny”. To perspektywa, która sprzyja empatii, ale też pomaga utrzymać realistyczne granice w terapii, co w pracy z wiązką B ma znaczenie fundamentalne.
Na uwagę zasługuje także styl autora: klarowny, uporządkowany, ale pozbawiony nadmiernego żargonu. Dzięki temu książka jest przystępna nie tylko dla profesjonalistów, ale również dla studentów psychologii, terapeutów w trakcie szkolenia czy osób zainteresowanych tematyką osobowości.
Z mojego punktu widzenia to pozycja obowiązkowa dla każdego, kto pracuje z pacjentami z zaburzeniami osobowości. Fox nie tylko porządkuje wiedzę, ale daje konkretne narzędzia do jej zastosowania. Pokazuje, że mimo ogromnych trudności, jakie wiążą się z terapią tej grupy, możliwa jest realna zmiana pod warunkiem, że terapeuta zachowa strukturę, uważność i świadomość procesu.
„Zaburzenia osobowości z wiązki B” to książka, która łączy teorię z praktyką w sposób, jaki naprawdę wspiera pracę kliniczną. Stanowi znakomite uzupełnienie superwizji, a jednocześnie źródło inspiracji i refleksji nad własnym stylem pracy terapeutycznej.
Recenzja powstała we współpracy z Gdańskim Wydawnictwem Psychologicznym (GWP).
Polecam, dr Paulina Jaworska-Andryszewska